کندو عسل چیست؟ با نحوه ساخت و انواع آن آشنا شوید

کندو عسل خانه زنبورها است، که در واقع محل زندگی کلنی زنبورهای عسل محسوب می شود. بنابراین کندو حکم خانواده را برای زنبورها دارد و باید مقاوم در برابر عوامل بیرونی مثل نور خورشید و باران باشد. در این مقاله می خواهیم با نحوه ساخت و انواع کندو عسل آشنا شویم.

معماری خانه زنبور عسل در طبیعت چطور است؟

معماری خانه زنبور عسل در طبیعت بسیار شگفت انگیز و جالب می باشد. زنبورعسل ماهرترین و منظم ترین معمار طبیعت به شمار می رود. زنبورهای عسل به شکل گروهی زندگی کرده و عسل را درون شبکه های شش ضلعی که می سازند ذخیره می کنند. زنبور عسل از رده دوبالان به شمار رفته و حدود ۱۵۰ میلیون سال قبل نیز وجود داشته است.

علت شش گوشه بودن خانه زنبور عسل

معماری خانه زنبور عسل در طبیعت به صورت شش گوشه است. در حقیقت می توان گفت بهترین شکل هندسی ممکن را دارد. زیرا در این حالت از حداکثر مساحت آن می توان استفاده نمود. شش گوشه بودن سبب می شود تا بیشترین مقدار عسل و کمترین مقدار موم در کندو جای گیرد. بنابراین زنبور عسل بهترین شکل ممکن را به کار گرفته است.

زنبور عسل برای ساخت کندو از ۲ تا ۳ قسمت مختلف به ساخت می کند. این کار را به صورت کامل و بدون نقص انجام می دهد. به شکلی که قسمت هایی که بعدا اضافه شد اصلا مشخص نمی باشد. این کار به صورت غریزی در زنبورهای عسل وجود دارد. به عبارتی توسط یک نیروی برتر در وجود آن ها نهادینه گردیده است.

ظرافت و زیبایی معماری خانه زنبور عسل در طبیعت

کشف معماری خانه زنبور عسل در طبیعت، تحولی بزرگ در زنبورداری به وجود آورده است. هر شان زنبور عسل از یک تیغه میانی تشکیل شده است. در دو طرف آن سلول های شش ضلعی با شیب ۱۳ درجه و به صورت افقی قرار دارند. اندازه سلول های مومی و نیز اندازه بدن زنبورهای عسل از جنوب به شمال و در عرض جغرافیایی بزرگتر می شود. در هر شان، سلول های شش ضلعی محل ذخیره گرده و عسل می باشند.  هم چنین سلول ها محل پرورش نوزادان و دگردیسی زنبورهای عسل هستند.

در هر شان سه نوع سلول وجود دارد:

• سلول های مخصوص زنبور عسل کارگر
• سلول های مخصوص زنبور عسل نر
• سلول مخصوص ملکه

سلول ملکه شبیه به یک بادام زمینی بوده و در واقع شکل خاصی ندارد. حجره زنبوران نر و کارگر نیز شش وجهی می باشد. فاصله بین شان‌ ها ۱۰ میلی متر می باشد. عمق سلول های کارگر ۱۲ تا ۱۳ میلی متر، قطر آن ها دو و نیم تا هفت و نیم میلی متر و حجم آن ها نیز  ۲۵/.  تا ۲۸/0 میلی متر می باشد. در حالی که سلول های نر قطری در حدود ۶/۲  تا ۷ میلی متر دارند. حجم سلول ملکه نیز در حدود ۸/0 تا ۹/.  سانتی متر مکعب می باشد.

زنبورها در چه مکان هایی کندو عسل می سازند؟

در طبیعت زنبورهای عسل غالبا در حفره های توخالی درختان کندو عسل می سازند. که به آنها اصطلاحا کندوهای درختی می گویند. اما کندوی عسل همیشه در درختان توخالی یافت نمی شود. گاهی ممکن است زنبورهای عسل کلنی خود را درون یک جعبه پلاستیکی یا چوبی بی استفاده نیز تشکیل دهند.

مکانی که هیچوقت زنبورهای عسل را در آن پیدا نمی کنید، زمین است. زنبور عسل هیچوقت روی زمین کندوی عسل نمی سازد. نوع دیگر کندوهای عسل، کندوی عسل دست ساز انسان است، که توسط زنبورداران ساخته می شود. زنبورداران برای مدیریت آسان تر کندوهای عسل، آن ها را به صورت گروهی در یک مکان خاص ساخته و نگهداری می کنند.

مکانی که در آن کندوهای عسل به صورت گروهی نگهداری می شوند را به اصطلاح زنبورستان می گویند. یک زنبوردار ممکن است یک زوج یا چندین کندوی عسل را در یک موقعیت مرکزی داشته باشد. نگه داشتن کندوهای عسل به صورت نزدیک و کنار هم، مدیریت زنبورهای عسل را برای زنبوردار راحت تر خواهد کرد.

با این حال، قرار دادن چندین کندو عسل در کنار هم به صورت گروهی در یه منطقه خاص، باعث افزایش رقابت بین کلنی ها برای پیدا کردن غذا خواهد شد. اینکه در یک منطقه چند کلنی یا کندو را می توانیم در کنار هم قرار دهیم، بستگی به شرایط تغذیه ای آن منطقه خواهد داشت.

روش ساخت کندو عسل

بعد از بررسی فضاهای خارجی که کندو عسل در آن ها ساخته می شود مثل درخت یا جعبه چوبی، بهتر است به داخل کندو نیز بپردازیم. یک کندوی عسل در واقع یک خانواده محسوب می شود، که ترکیبی از زنبورها و منابع مورد نیاز آن ها برای بقاء است. فضای داخلی کندو عسل، با ماده ای چسبنده شبیه موم به نام بره موم یا پروپولیس پوشانده شده است.

بره موم، ترکیبی از صمغ گیاهان، موم و بزاق دهان زنبور است. بره موم یا پروپولیس دارای خواص ضد باکتری و ضد قارچ بوده، که در درزگیری و بستن شکاف های کندو استفاده می شود، همچنین به سلامت و بهداشت کندو عسل نیز کمک خواهد کرد. مقدار اضافی بره موم، موجب سخت تر شدن بررسی کندوی عسل می شود و به نظر می رسد که جعبه ها و قاب ها به هم چسبیده اند.برای خرید بره موم به سایت فروشگاهی دکتر هانی مراجعه کنید.

طراحی داخلی کندو

زنبورهای عسل نمی توانند در یک حفره خالی زنبورهای جوان را پرورش داده و غذا ذخیره کنند. کندوهای عسل نیز مثل خانه های ما دارای مبلمان و چیدمان خاص هستند و نیاز به یک ساختار مشخص خواهند داشت. زنبورها از غده های مومی که در زیر شکم خود دارند، موم زنبور عسل را می سازند. شان های عسل از سلول های شش ضلعی از جنس موم زنبور عسل، ساخته می شوند. درون یک کندوی عسل، تعداد زیادی از ردیف های شان عسل وجود دارد.

ساختن شان های عسل، نتیجه تلاش بیش از اندازه تعدادی از زنبورهای عسل است. زنبورها از این ساختمان ها بهترین استفاده را می کنند. آن ها عسل، شهد و گرده گل ها را درون این سلول ها ذخیره می کنند. همچنین برای رشد و نگهداری لاورها نیز از این سلول های شش ضلعی بهره می برند. یک کلنی زنبور، به آب نیز احتیاج دارد، اما آن ها هیچوقت آب را درون کندو عسل ذخیره نمی کنند.

« پیشنهاد خرید کلنی زنبور عسل »

انواع کندو عسل

زنبورداران امروزی از انواع مختلف کندو عسل استفاده می کنند، که متداول ترین آن ها لانگستروت است که در سال 1851 ابداع شد. در طراحی این کندوی عسل، تمام ویژگی ها و امکانات شان عسل یا لانه زنبوری در قاب های چوبی گنجانده شد. با استفاده از اصل “فضای زنبور”، طراحی این کندوهای لانگستروت انقلاب بزرگی در زنبورداری و پرورش زنبور ایجاد کرد.

به فاصله 9.5 میلیمتری بین قاب های داخل کندو عسل “فضای زنبور” می گویند، که برای حرکت طبیعی و راحت زنبورهای عسل طراحی شده است. قاب های متحرک کندوهای لانگستروت، بررسی کندوی عسل را برای زنبورداران تسهیل می کند. نزدیک به کف کندو نیز یک ورودی کوچک، برای رفت و آمد آسان زنبورها وجود دارد، که سوراخ پرواز نامیده می شود.

روش زندگی زنبورها در کندو عسل

در طبقه تحتانی کندوی عسل ملکه زندگی می کند، که به این جعبه طبقه یا اتاق ملکه می گویند. زنبور ملکه در این طبقه تخم گذاری می کند. همچنین زنبورها گرده های گل را در نزدیگی این طبقه ذخیره می کنند، تا زنبورهای پرستار بتوانند به راحتی از آن ها برای تغذیه نوزادهای زنبور استفاده کنند. زنبورها عسل اضافی را در طبقه فوقانی کندو ذخیره می کنند. زنبورداران از این طبقه ها که عموما کم عمق تر هستند، عسل طبیعی اضافی را جمع آوری می کنند.

ساختار کندو زنبور عسل

زنبورها این عسل را برای استفاده در زمستان ذخیره می کنند. بدون ذخیره کافی عسل، کندوی عسل از بین خواهد رفت. بنابراین مهم است که زنبورداران فقط مقدار اضافی عسل را برداشت کنند. زیرا زنبورها به خوردن این عسل نیاز دارند. زنبورها و زنبوردارها هر دو در کنار هم برای ایجاد یک خانه کار و تلاش می کنند. یک کندوی عسل برای بقاء نیاز به مشارکت افراد بیشتری دارد. ما و زنبوردارها عاشق زنبور ها هستیم و از فرآورده های خوراکی و غیره زنبورها و کندوی عسل لذت می بریم.

 در این مقاله در موررد جزئیات کندو عسل و نحوه ساخت انواع آن صحبت کردیم. همانطور که مطالعه کردید، در داخل این حفره های دربسته، زنبورهای عسل به فعالیت های پایدار زندگی خود ادامه می دهند. جالب اینجاست که تصویر بیرونی کندو عسل، هیچ نشانه ای از جریان زندگی جادویی داخل آن را نمایان نمی کند. امیدواریم این مطلب برای شما مفید واقع شود.

تفاوت کندو و کلنی

در اینجا به بررسی تفاوت کندو و کلنی می پردازیم:

کندو عسل چیست؟

کندو عسل خانه و محل کار زنبورهای عسل است. زنبورها با کمک موادی که جمع آوری و ترشح می کنند، کندو عسل می سازند. در این خانه، زنبور ها لارو ها را پرورش داده، عسل تولید و ذخیره می کنند و سایر فرآورده های آن ها نیز در این خانه تولید و نگهداری می شود. به این ترتیب باید متوجه شده باشید که کندو عسل نقش بسیار پر رنگی در زندگی زنبور عسل دارد.

ماده تشکیل دهنده کندو عسل را، موم می گویند. این موم ها به شکل خانه های شش ضلعی ساخته می شوند و حاوی مقدار زیادی عسل خام هستند. از دیگر موادی که داخل موم یا همان کندو عسل یافت می شود، می توان به: بره موم، گرده گل و ژل رویال اشاره کرد. با این وجود، مقدار عسل در کندو بیشتر از سایر فرآورده ها است.

اگر شما قصد داشته باشید عسل خام خریداری کنید، باید حتما به زنبورداران مراجعه کرده و مستقیما از آن ها عسل تهیه نمایید. هرچند عسل خام که از کندو خارج می شود، دارای مقادیر دیگری مثل: گرده گل، ژل رویال و یا حتی بقایای زنبورهای مرده است.

اگر می خواهید عسلی تهیه کنید که  فقط به صورت خالص عسل باشد و فرآورده های دیگر زنبور عسل در آن نباشد، باید عسل تجاری تهیه کنید. زیرا هنگام تولید عسل تجاری، بعد از برداشت عسل از کندو، از طریق روش فیلتراسیون سایر فرآورده های زنبور از عسل جدا می شود و همچنین عسل تحت حرارت بالا قرار می گیرد. به این ترتیب آنچه شما خریداری می کنید، فقط عسل است.

کلنی چیست؟

حال که با کندو عسل آشنا شدیم، باید کلنی زنبور عسل را نیز بشناسیم. در واقع کلنی اجتماع زنبور های عسل است. اگر به انسان هایی که در یک موقعیت جغرافیایی تجمع کرده اند و زندگی میکنند، جامعه بگوییم؛ به اجتماع زنبور ها و زندگی آن ها در کنار یکدیگر نیز کلنی می گویند.

هر کلنی بدون استثنا از ملکه، لارو ها، هواپیماهای بدون سرنشین(زنبور های که وظیفه جمع آوری گرده و گرده افشانی را برعهده دارند) و تعداد بسیار زیادی زنبور کارگر تشکیل شده است. هر یک از این زنبور ها دارای وظیفه ای هستند و نقش مهمی در کلنی دارند. به خصوص ملکه که باید حتما در کلنی حضور داشته باشد.

یکی از اقدامات مهمی که زنبورداران برای حفظ کلنی و بر هم نخوردن نظم آن انجام می دهند، زنده و سالم نگه داشتن ملکه است. یعنی هر کلنی باید دارای ملکه جوان و سالم باشد؛ به این معنی که ملکه باید قدرت تخم گذاری بالایی داشته باشد. اگر ملکه پیر شود و یا بیمار گردد، یا باید کلنی ملکه جدیدی جایگزین نماید ویا زنبوردار وظیفه دارد یک ملکه خریداری کند و در کلنی قرار دهد.

یکی دیگر از ویژگی هایی که باید در رابطه با کلنی بدانیم، تعداد زنبورهایی است که در آن زندگی می کنند. در فصول بهار و تابستان که کلنی در اوج فعالیت خود قرار دارد، تعداد زنبور های کارگر به ۸۰۰۰۰زنبور می رسد. اما با ورود به فصل سرما و کاهش فعالیت کلنی، تعداد زنبور ها به میزان زیادی کاهش می یابد.

ویژگی های یک کندو عسل خوب

حال که با کندو عسل و تفاوت آن با کلنی آشنا شدیم؛ بهتر است ویژگی های یک کندو خوب را بدانیم، تا موقع خریداری دچار مشکل نشویم. همچنین شما با اطلاع از ویژگیهایی که یک کندو مناسب باید داشته باشد، می توانید از خطرات و آسیب هایی که ممکن است برای کلنی پیش بیاید، جلوگیری کنید.

کندو های چوبی از قدیمی ترین و متداول ترین کندو های عسل هستند که سالیان سال است مورد استفاده قرار می گیرند. اما همین کندو های عسل نیز دارای انواع گوناگون و اندازه های متفاوتی هستند که برخی مناسب و برخی نامناسب هستند. شما با آگاهی از ویژگی های کندو عسل می توانید مناسب ترین کندو را خریداری کرده و خانه ای امن را به کلنی های خود هدیه دهید.

آشنایی با اجزای کندو عسل

پایه کندو: بهتر است کندو عسل دارای یک پایه باشد. این پایه موجب می شود کندو از سطح زمین فاصله داشته باشد. دلیل آنکه می گوییم کندویی مناسب است که دارای پایه باشد، به منظور کاهش دسترسی برای متجاوزان (به عنوان مثال موش) و جلوگیری از رطوبت است. پس با ایجاد یک پایه کوچک، می توانید کلنی خود را از هجوم حیوانات دیگر و همچنین ورود رطوبت به درون کندو، حفظ نمایید.

جعبه مولدین

این قسمت از کندو عسل مجموعه‌ای از قاب‌های آویزان عمودی است که ملکه می‌تواند روی آن ها تخم گذاری کند. زنبورهای کارگر نیز به تغذیه لاروها، مراقبت از هواپیماهای بدون سرنشین و ملکه می پردازند.

سقف

این بخش یک پوشش ضد آب  است که دارای سوراخ هایی برای  تهویه گاز می باشد. این سوراخ ها به گونه ای تعبیه شده اند که زنبورهای مزاحم و یا سایر حشرات نتوانند وارد کندو شوند.

اگر بخواهیم به صورت کلی تر کندو عسل را تشریح کنیم؛ باید گفت هر کندو عسل در ایران دارای دو طبقه است. طبقه اول که مجاور زمین قرار دارد، طبقه ملکه نامیده می شود. در این طبقه ده قاب قرار داده می شود تا ملکه بر روی آن ها تخم گذاشته و جمعیت کلنی افزایش یابد. وقتی در هر دو طرف این قاب ها، زنبور قرار بگیرد، طبقه دومی روی طبقه ملکه قرار داده می شود.

به طبقه دوم در کندو عسل، طبقه عسل می گویند. اندازه طبقه عسل در کندوهای ایرانی، نصف مساحت طبقه ملکه است. ولی در کندوهای خارجی، اندازه طبقه ملکه و طبقه عسل برابر می باشد.

قاب ها یکی از مهمترین اجزایی هستند که درون طبقات قرار می گیرند. این قاب های مستطیلی شکل توسط زنبورداران ساخته می شوند و روی آن ها عملیات سیم کشی و ورق موم آجدار انجام می گیرد. این قاب ها به زنبورها در تولید عسل کمک می کند.

چه زمانی کندو عسل بخریم؟

چون فعالیت زنبور ها در اواخر زمستان و اوایل بهار آغاز می شود، شما باید کندو عسل را قبل از این موعد خریداری کنید. ضمن اینکه وقتی یک کندو نو خریداری می کنید و اقدام به تشکیل کلنی می نمایید، باید به مراحلی که توسط زنبورها درون کندو انجام می شود، توجه کنید.

یعنی برخی از افراد قصد دارند تولید عسل و زنبورداری را از صفر شروع نمایند. بدین منظور بعد از خرید کندو، تعداد کمی زنبور و ملکه خریده تا با تخم گذاری ملکه و فعالیت سایر زنبورها، جمعیت کلنی به مرور افزایش یابد. وقتی شما چنین قصدی داشته باشید، باید حتما تا قبل از بهار کندو عسل بخرید. زیرا در فصل بهار، عملیات حجره سازی درون قاب های کندو آغاز می شود. حجره ها محل تولید عسل و همچنین تخم گذاری هستند.

توجه داشته باشید، خرید کندو همراه با کلنی درون آن صورت می گیرد. البته شاید برخی از زنبور داران دیگر نتوانند از کندوهای خود استفاده کنند، جون بسیار کهنه و قدیمی شده اند. اگر می خواهید کندو خالی خریداری کنید و کلنی خود را به کندویی جدید انتقال دهید، سعی کنید این کار را در اواخر پاییز و اوایل زمستان انجام دهید. زیرا در این موقع از سال، جمعیت کلنی کاهش یافته و جمعیت قابل توجهی از زنبور ها می میرند.

در این صورت می توانید جمعیت واقعی کلنی خود را به خانه جدیدش انتقال دهید. همچنین در طول زمستان زنبورها به کندوی جدید عادت کرده و با شروع فصل بهار، فعالیت های خود را درون خانه جدید از سر خواهند گرفت.

اما اگر قصد دارید کندو و کلنی را به صورت یکجا خریداری کنید، اسفند و فروردین بهترین زمان برای خرید کندو و کلنی است.